တိုငး္ရင္းသားစည္းလံုးညီၫြတ္ေရးအေျခခံ

တိုငး္ရင္းသားစည္းလံုးညီၫြတ္ေရးအေျခခံ
*************************************

(ဖတ္ၾကည့္ပါ မႏူဟာမင္းႏွင့္ ရခိုင္သမိုင္းအစြန္း
အစပါပါတယ္၊ စာေရးဆရာ ဆူဒိုနင္ေရးတာပါ)

▄ အေျခခံေလးေတြပါ ▄

သကၠရာဇ္=သကၠ+ ရာဇ =သာကီဝင္+မင္း (ရွင္ဘုရင္)=ရွင္ဘုရင္တို႔ရဲ႕ႏွစ္
သာသနာႏွစ္ (သာသနာ သကၠရာဇ္၊ ပါဠိလို Sasana Sakaraj) =ဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္စံခဲ့ၿပီးတဲ့ႏွစ္ ဒါ့ေၾကာင့္ အခုဆိုရင္ သာသနာႏွစ္က ၂၅၅၈ ခုႏွစ္ကို ေရာက္ေနပါၿပီ။


(ထိုင္းေတြရဲ႕ ျပကၡဒိန္မွာ ၂၅၅၈ ခုႏွစ္လို႔ ေရးပါတယ္။)

▄ မေက်နပ္ဘူး အခ်စ္ရယ္ ႏွစ္ကျပန္စမယ္ ▄

၁၃၇၇ ဆိုတဲ့ ျမန္မာ့ျပကၡဒိန္ထဲက ႏွစ္က်ေတာ့ ေကာဇာ သကၠရာဇ္ လို႔ ေခၚပါတယ္။ အဲဒီ့မွာ သာသနာ သကၠရာဇ္ကို ရွင္ဘုရင္ေတြက (ဥပေဒကဲ့သို႔အာဏာတည္ေသာ အမိန္႔နဲ႔ထင္ပါရဲ႕)ၿဖိဳပစ္ပါတယ္။

ပထမတစ္ႀကိမ္က သာသနာႏွစ္ ၆၂၄ ခုႏွစ္မွာ သေရေခတၱရာျပည္ သုမုႏၵရီ မင္းက ၆၂၂ ခုႏွစ္ကို ဖယ္ပလိုက္ၿပီး ၂ ႏွစ္က စတင္ေရတြက္ခဲ့ပါတယ္။
(ေဗဒင္ ကိန္းခန္းေၾကာင့္လားေတာ့ မသိဘူး။)

ဒုတိယအႀကိမ္ကေတာ့ ပုဂံေခတ္ ပုပၸားမင္းေစာက လုပ္ျပန္တာပါ။ သုမုႏၵရီသတ္မွတ္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၅၆၂ ခုႏွစ္ အေရာက္မွာ ႏွစ္ေပါင္း ၅၆၀ ကို မလိုခ်င္ေတာ့ဘူး၊ ၂ ႏွစ္က ျပန္စမယ္ဆိုၿပီး လုပ္ျပန္တာပါ။ ေတာ္ေသးတယ္၊ သူတို႔ႏွစ္ေယာက္ပဲ လုပ္ခဲ့ၾကလို႔။ ထူးျခားတာက သူတို႔ က မေက်နပ္ဘူး အခ်စ္ရယ္ဆိုၿပီး တစ္ကျပန္မစဘဲ၊ ၂ က ခ်ည္းပဲ ျပန္စခဲ့တာ ပါပဲ။
အဲေတာ့ သာသနာႏွစ္ထဲက ေလ်ာ့သြားတဲ့ စုစုေပါင္း ႏွစ္က (၆၂၂ +၅၆၀ = ၁၁၈၂) ျဖစ္ပါတယ္။ သည္ေတာ့ကာ ဗုဒၶသာသနာႏွစ္ကို သိခ်င္ရင္ေရာက္ေန တဲ့ ျမန္မာႏွစ္ကို ၁၁၈၂ ထပ္ေပါင္းရေတာ့မွာပါ။

▄ အေနာက္တိုင္း ျပကၡဒိန္နဲ႔ဆိုရင္ ▄

အဲဒီ့ႏွစ္ေတြကို အေနာက္တိုင္း ျပကၡဒိန္နဲ႔ခ်ိန္ ထိုးေတာ့ ေဂါတမ ျမတ္စြာ ဘုရားရွင္ဟာ ခရစ္ေတာ္မေပၚမီ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀၀ ေလာက္မွာ ပြင့္ေတာ္ မူခဲ့တာပါ။ ခရစ္ႏွစ္က အခုဆို ၂၀၁၆။ အဲဒါကို ႏွစ္ေပါင္း ၄၀၀ ထပ္ေပါင္း လိုက္တဲ့အခါ ႏွစ္ေပါင္း ၂၄၀၀ ေက်ာ္ ရလာတာကို ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။ သာသနာ သကၠရာဇ္က ၂၅၅၈ ဆိုေတာ့ ေတာ္ေတာ္နီးစပ္ပါတယ္။ (ကြာျခား ေနတဲ့ ႏွစ္ေတြက လကိုအေျခခံတဲ့ အေရွ႕တိုင္း ျပကၡဒိန္မွာက တစ္ႏွစ္မွာ ၃၅၄ ရက္ပဲရွိၿပီး ဝါထပ္တဲ့ ႏွစ္ေတြမွာ ၃၈၄ ရက္ ရွိေနတာေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အေနာက္တိုင္း ျပကၡဒိန္ရဲ႕ ၃၆၅ ရက္နဲ႔ ကြဲလြဲမႈက ႏွစ္ေပါင္း ေထာင္ခ်ီလာတဲ့အခါမွာ ကိန္းဂဏန္းေတြ ဟကုန္တာ ျဖစ္တန္ရာပါတယ္။)

▄ ပထမ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္နဲ႔ ဗမာဗုဒၶဘာသာရဲ႕အစ ▄

ပထမ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးကို အေနာ္ရထာ (၁၀၁၄-၁၀၇၇) က ခရစ္ ေတာ္ေပၚၿပီး ၁၁ ရာစုမွာ တည္ေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ သုဝဏၰဘုမၼိ သထုံ (မြန္) မင္းဆက္ေတြက ခရစ္ေတာ္မေပၚမီ ၄ ရာစု ကတည္းက အေနာ္ရထာဘုရင္က သထုံမင္း မႏူဟာ (မြန္နာမည္ မကုဋ) ကို အႏိုင္တိုက္ခဲ့တဲ့ ၁၁ ရာစု (၁၀၅၇ ခုႏွစ္) အထိရွိခဲ့တာပါ။ အေနာ္ရထာအေၾကာင္းျပတာကေတာ သူလိုခ်င္တဲ့ ပိဋကတ္ သုံးပုံကို မႏူဟာက အ႐ိုင္းအစိုင္းေတြကို မေပးႏိုင္ဘူးလို႔ ေျပာတာမို႔ ရာဇမာန္ရွ သြားတာက စတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ဗုဒၶသာ သာနာအစ မႏူဟာကလို႔ ေျပာမွမွန္ပါလိမ့္မယ္။ အေနာ္ရထာက စစ္တပ္ ႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးကိုထူေထာင္ကာ အနီးဝန္းက်င္ကို နယ္ခ်ဲ႕ လႊမ္းမိုးခဲ့ၿပီးကာမွ ဗုဒၶဘာသာအစအေနာ္ရထာက လုပ္ခ် လိုက္တာသာ ျဖစ္ပါတယ္။

▄ မဟာမုနိ ႐ုပ္ရွင္ေတာ္ ▄

သည္ေနရာမွာ ရခိုင္ေတြရဲ႕ သမိုင္းေၾကာင္းကလည္း မြန္ေတြ ထက္ေတာင္ ေစာတယ္လို႔ အဆိုရွိပါတယ္။ ရခိုင္ ဒ႑ာရီ အရ ဒည၀တီ မင္းဆက္ဟာ ခရစ္ေတာ္မေပၚမီ ၃၄ ရာစု (ႏွစ္ေပါင္း ၃၄၀၀) ကတည္းက စတင္တာပါ။ မႏၲေလးက ဘုရားႀကီးမဟာမုနိ ႐ုပ္ရွင္ေတာ္ႀကီးဟာ ဒည၀တီေခတ္ ခရစ္ေတာ္မေပၚမီ ၅၅၄ ခုႏွစ္ေလာက္မွာ ဘုရားရွင္ ကိုယ္ေတာ္တိုင္ ဒည၀တီ ေနျပည္ေတာ္ကို ႂကြလာစဥ္က သြန္းလုပ္ခဲ့ တာလို႔ အဆိုရွိျပန္ပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ရခိုင္ျပည္မွာ ဗုဒၶသာသနာက အေစာႀကီး ကတည္းက ထြန္းကားခဲ့ တယ္လို႔ယူေသာ္ ရမယ္ထင္ပါတယ္။

▄ ရခိုင္မင္းဆက္ေတြ ▄

မြန္မင္းဆက္မ်ား စတင္ခ်ိန္ ခရစ္ေတာ္မေပၚမီ ၄ ရာစုမွာေတာ့ ဒည၀တီမင္းဆက္ က်သြားၿပီး ေဝသာလီ မင္းဆက္ ေပၚလာပါ တယ္။ ေဝသာလီမင္းဆက္ကရခိုင္ျပည္ကို ၄ ရာစု အလယ္ကေန ခရစ္ေတာ္ေပၚၿပီး ၈ ရာစုေက်ာ္ေက်ာ္အထိ ရွိခဲ့တယ္။

အဲဒီ့ေနာက္ ေလးမ႐ို႕ (ေလးၿမိဳ႕) ျမစ္ကမ္းက ၿမိဳ႕ႀကီးေလးၿမိဳ႕ကို စတင္ေအာင္ႏိုင္ ခဲ့ၿပီး ေပၚေပါက္လာတဲ့ ေလးမ႐ို႕ မင္းဆက္ျဖစ္ လာျပန္တယ္။အဲဒါက သမၻာ၀နဲ႔ပၪၥမင္းဆက္မွသည္ ေလာင္းေခတ္မင္းအထိ ေပၚေပါက္ လာခဲ့ျပန္တယ္။

ေနာက္ဆုံးမင္းဆက္ကေတာ့ ေျမာက္ဦးမင္းဆက္ပါ။ ခရစ္ႏွစ္ ၁၄၂၉မွာ မင္းေစာမြန္ တည္ေထာင္ခဲ့တာျဖစ္ၿပီး အဲဒီ့ေခတ္မွာ အာရပ္၊ ဥေရာပေတြနဲ႔ပင္လယ္ေရေၾကာင္း ကူးသန္းေရာင္းဝယ္မႈေတြ စည္ပင္ခဲ့ပါတယ္။ သည္မင္းဆက္လက္ထက္မွာ စစ္တေကာင္းၿမိဳ႕ဟာ မဂိုအင္ပါယာႀကီး လက္ကိုက်သြားခဲ့ပါတယ္ (၁၆၆၆ ခုႏွစ္)။
၁၇၈၅ ခုႏွစ္ ဇႏၷဝါရီ ၂ ရက္ေန႔မွာေတာ့ ေျမာက္ဦးေခတ္ဟာ ဗမာတို႔ရဲ႕ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္ရဲ႕ နယ္ခ်ဲ႕ဒဏ္ကို ခံလိုက္ရၿပီး အဆုံးသတ္သြား ပါေတာ့တယ္။ မဟာမုနိ ႐ုပ္ပြားေတာ္ႀကီးကိုပါ ဗမာေတြက သယ္သြားေတာ့ တာပါပဲ။

▄ ေျပာရတာေတာ့ သိပ္မေကာင္း ▄

ဗုဒၶဘာသာကို ဗမာပိုင္ စလုပ္တာ ခရစ္ႏွစ္ ၁၀၅၇ ခုႏွစ္။ အေနာ္ရထာ့ လက္ထက္မွာ မြန္ဘုရင္ မႏူဟာဆီက တစ္ဆင့္ အရည္းႀကီး သာသနာမွသည္ ဗုဒၶသာသနာကို ကူးေျပာင္းလာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ့ေနာက္ ႏွစ္ေပါင္း ၇၀၀ ေက်ာ္ၾကာေတာ့မွ မဟာမုနိ ကိုယ္ေတာ္ႀကီးကိုရခိုင္ျပည္ကေန စစ္ႏိုင္သူမ်ားပီပီ အဓမၼလုယူၿပီး ဗမာျပည္ကို ပင့္ေဆာင္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

▄ မွတ္ခ်က္ ▄

ကၽြန္ေတာ္က မႏၲေလးမွာေမြးတဲ့ ဗမာပါ။ ဗုဒၶဘာသာ ဝင္ပါ။ ဒါကို ေရးျပတာက တိုင္းရင္းသားခ်င္း ေသြးကြဲ ေစလိုတဲ့ ေစတနာနဲ႔ မဟုတ္ပါဘူး။ ဇာတိမာန္ေဖာင္းပြလြန္းေနသူေတြ အမွန္ကို ျမင္ၾကေစခ်င္လို႔သာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗမာလူမ်ိဳးႀကီးဝါဒကို စက္ဆုပ္လို႔လည္း အခုလိုေရးျဖစ္ တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗမာစာသည္ ဒို႔စာ၊ ဗမာ စကားသည္ ဒို႔စကား စလုပ္ခဲ့ၾကကတည္းက ၿဗိတိသၽွနယ္ခ်ဲ႕ကို ဆန္႔က်င္ခ်င္ေဇာေတြ အေဖာင္းပြလြန္ၿပီး တိုင္းရင္းသား ခ်င္းစာနာစိတ္ကို ေမ့ေလ်ာ့ခဲ့တယ္လို႔ ျမင္မိေနတာၾကာပါၿပီ။တကယ္လို႔သာ ဗမာေတြထက္ ယဥ္ေက်းမႈ ျမင့္တဲ့ ရခိုင္ေတြ၊ မြန္ေတြကရခိုင္စာသည္ ဒို႔စာ၊ ရခိုင္စကားသည္ ဒို႔စကားျဖစ္ျဖစ္၊ မြန္စာသည္ ဒို႔စာ၊မြန္စကားသည္ ဒို႔စကားျဖစ္ျဖစ္ လုပ္ၾကမယ္ဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဗမာေတြေက်လည္ႏိုင္ပါ့မလား။

တိုင္းရင္းသား စည္းလုံးညီၫြတ္ေရးကို အေျပာနဲ႔ တည္ေဆာက္လို႔ မရပါဘူး။ လက္ေတြ႕က်တဲ့အျမင္၊ စာနာေထာက္ ထားတတ္တဲ့ စိတ္မ်ားကို အေျခခံကာ မၽွတတဲ့ ေဆာင္႐ြက္ခ်က္မ်ားနဲ႔သာ တည္ေဆာက္ ႏိုင္မယ္လို႔ မမွိတ္မ သုန္ယုံၾကည္ပါတယ္။

သည္အတြက္ ဗမာတန္မဲ့နဲ႔ ဗမာတို႔ရဲ႕ သတိလစ္ကြက္၊ ဟာကြက္မ်ားကို အႁမြက္မၽွ ေထာက္ျပလိုက္တာသာ ျဖစ္ပါတယ္။ေနာက္တစ္ခ်က္က ကၽြန္ေတာ္ဟာ သမိုင္းပညာရွင္ မဟုတ္ပါဘူး။ သမိုင္းပညာရွင္ဆိုဦးေတာင္မွ ပုဂံရာဇဝင္ဆိုတာ တုတ္ထမ္းၿပီး ျငင္းရတယ္လို႔ အဆိုရွိတာမို႔ ပညာရွင္ခ်င္ေတာင္ ကိုယ့္အယူအဆနဲ႔ ကိုယ္မွန္တယ္လို႔ ေျပာယူရေအာင္ အေထာက္အထားပိုင္းက အားနည္းၿပီး ပါးစပ္ရာဇဝင္က ပိုမ်ားတာလည္း အားလုံးအသိပါ။

သည္စာရဲ႕ အဓိက ရည္႐ြယ္ခ်က္က တိုင္းရင္းသားစည္းလုံးညီၫြတ္ေရးကို စဥ္းစားတိုင္း ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း မွီတင္းေနထိုင္ၾကကုန္ေသာ တိုင္းရင္းသားအေပါင္းကို ဗမာမ်ားနဲ႔ တန္းတူရည္တူ လူသားမ်ားအျဖစ္ ႐ႈျမင္ေရးပဲျဖစ္ပါတယ္။ အဲသလို မ႐ႈျမင္ႏိုင္သမၽွ ကာလပတ္လုံး၊ တိုင္းရင္းသားေတြကို တဆင့္ႏွိမ့္ စဥ္းစားေနၾကသမၽွ ကာလပတ္လုံး တိုင္းရင္းသားစည္းလုံးညီၫြတ္ေရးဆိုတာကို ပါးစပ္နဲ႔သာ တည္ေဆာက္ႏိုင္ မွာျဖစ္ၿပီး လက္ေတြ႕အေကာင္အထည္နဲ႔ျမင္ရဖို႔ကေတာ့ လြယ္ဦးမွာ မဟုတ္တဲ့အေၾကာင္း မရဲတရဲနဲ႔ပဲ ဇြတ္မွိတ္ေျပာခ်လိုက္ရျပန္ပါတယ္။ အားလုံးအတြက္ ေတြးဆဆင္ျခင္စရာ တစ္ခုခု ရသြားတန္ေကာင္း ရဲ႕လို႔ ေမၽွာ္လင့္မိပါတယ္ခင္ဗ်ား။

(ဆူဒိုနင္)
ပအိုဝ္းခမ္းတန္မွ တင္ထားေသာ ပို႔စ္မ်ားကို အားေပးမႈအတြက္ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ like...လုပ္ျပီး member ...ဝင္ေပးျခင္းျဖင့္ ဆက္လက္အားေပးပါဦး။ ပအိုဝ္းခမ္းတန္ ..............ေက်းဇူးတင္ပါသည္.................